عمل تصفیه فاضلاب بیمارستانی چیست؟
در جوامع امروز با ساخت مواد مختلف توسط کارخانه ها و گسترش کارخانه های مختلف و همچنین افزایش جوامع شهر نشین می توان افزایش روز افزون زباله ها را نیز به طور واضحی مشاهده کرد. خطرناک تر از فرایند زباله سازی و زیاد شدن آن در سطح شهر های مختلف فرایند تولید فاضلاب می باشد. فاضلاب ها با افزایش استفاده از آب و استفاده ی بیش از حد آب در همه ی امور روز به روز در حال افزایش می باشند. می توان گفت فاضلاب های بیمارستانی از خطرناک ترین فاضلاب های تولید شده در دنیا هستند و باید عمل تصفیه فاضلاب بیمارستانی با جدیت تمام در هر بیمارستان بزرگ و کوچکی انجام گیرد. به دلیل این که جدا از کثیف بودن این فاضلاب ها، معضل اصلی مربوط به وجود میکروب هایی است که در بیمارستان و افراد بیمار وجود داشته و ایجاد بیماری می کنند. با ورود این میکروارگانیسم ها به چرخه ی آب های موجود در زمین، مطمئنا باعث منتشر شدن بیماری های مختلف و خطرناکی در هر جامعه ای می شود.
خطرات ضایعات بیمارستانی:
علاوه بر وجود میکروارگانیسم ها، وجود مواد شیمیایی و مواد آلی در زباله و پسماند بیمارستان ها و فاضلاب بیمارستان ها نیز دیده می شود و نمی توان آن ها را در محل هایی تخلیه نمود و باید توسط فرایند تصفیه فاضلاب بیمارستانی به طور کامل تصفیه شوند. این مواد شیمیایی آلی به محیط زیست آسیب های جبران ناپذیری را وارد خواهد کرد. با توجه به خطراتی که این فاضلاب ها و پسماند های بیمارستانی دارند، هر بیمارستان موظف به داشتن پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی است. استفاده از پکیج های تصفیه فاضلاب بیمارستانی بهترین راهکاری است که می توان برای انجام تصفیه ی فاضلاب های موجود در بیمارستان ها انجام داد زیرا علاوه بر آسان تر بودن انجام عمل تصفیه فاضلاب بیمارستانی توسط پکیج ها، از نظر اقتصادی بسیار با صرفه تر می باشد.
برای انجام دادن فرابند تصفیه فاضلاب بیمارستانی بیشتر تصفیه ها را به صورت هوازی انجام می دهند.
انجام فرایند تصفیه فاضلاب بیمارستانی امری بسیار مهم، اصولی و با دقت بالا می باشد زیرا فاضلاب های بیمارستان دارای انواع عوامل بیماری زا و میکروارگانیسم ها هستند. به همین دلیل است که فرایند تصفیه فاضلاب بیمارستانی بسیار پیچیده تر از فاضلاب های خانگی و شهری است. در بیمارستان ها به علت شستشوی ملحفه ی تخت و لباس های بیماران و همچنین لباس های پرسنل و به علت وجود عفونت های بیمارستانی و آلوده بودن کلی فضای آزمایشگاه و بیمارستان، فاضلاب ها نیز سرشار از بیماری زا های مختلف و مواد آلی شیمیایی می باشند. در نتیجه این حجم از فاضلاب به همراه سم و مواد بیماری زا را نمی توان به راحتی و طبق روش های تصفیه فاضلاب های معمولی بازیافت نمود. زیرا فاضلاب بیمارستان دارای آلاینده های شیمیایی و سمی است که از فرایند تصفیه جلوگیری خواهد کرد.
انجام فرایند تصفیه فاضلاب بیمارستانی:
فاضلاب های بیمارستانی به طور کلی شامل انواع دارو های مورد استفاده ی بیماران می باشند. همچنین دارای انواع میکروارگانیسم ها یعنی باکتری، ویروس و میکروب ها می باشند. این فاضلاب ها دارای مواد رادیو اکتیو، مواد آلی شیمیایی و فلزات بسیار سنگین هستند که بسیار مواد خطرناک و مضری می باشند.
مراحل تصفیه فاضلاب بیمارستانی:
مرحله پیش از تصفیه:
در این مرحله از تصفیه فاضلاب بیمارستانی انواع و اقسام زباله هایی که در فاضلاب بیمارستان موجود هستند گرفته می شود تا از آسیب رسیدن به سیستم ها و دستگاه های تصفیه جلوگیری شود. این زباله ها که در مرحله ی اول گرفته می شوند شامل زباله های خشک و جامدی مثل اجسام پلاستیکی و چوبی و … می باشند. دستگاه تصفیه دارای مخزنی است که زباله ها در آن جمع آوری خواهند شد. این مرحله حتما در همه ی سیستم ها و پکیج ها انجام خواهد شد .
مرحله اول:
بعد از مرحله ی زباله گیری توسط دستگاه های تصفیه فاضلاب بیمارستانی، نوبت به مرحله ی جدا کردن جامدات دیگری مانند چربی های موجود در فاضلاب ها و روغن های آن خواهد رسید. در این مرحله آب را به زلال ساز ها می رسانند و با استفاده از این کار مواد جامد ته نشین خواهند شد و موادی که وزن سبک تری دارند به بالا می آیند. سپس این مواد سبک از آن قسمت خارج شده و مواد ته نشین شده نیز لجن هایی را به نام لجن های اولیه تشکیل می دهند. این لجن ها خروجی مرحله ی اول تصفیه می باشند و شامل شصت تا هفتاد درصد از جامدات موجود در فاضلاب را تشکیل می دهند. مواد سبک خارج شده برای ورود به مرحله ی بعد وارد دستگاه خواهند شد.
مرحله دوم:
در این مرحله از فرایند تصفیه فاضلاب بیمارستانی، تصفیه توسط باکتری ها انجام می شود که به فرایند بیولوژیکی معروف است. در این فرایند مواد وارد شده به دستگاه توسط باکتری های هوازی تصفیه شده و این باکتری ها در حذف مواد کلوئیدی و مواد معدنی که در فاضلاب محلول می باشند نقش دارند. در این مرحله به علت استفاده ی باکتری ها از اکسیژن، هوادهی و اکسیژن رسانی انجام می شود. می توان گفت فاضلاب های خروجی از مرحله ی اول، باز هم دارای مقداری جامدات شامل مواد معدنی و … می باشند که ته نشین شده و لجن های ثانویه را به وجود می آورند که از این لجن های ثانویه بخشی جدا شده و تبدیل به لجن های فعال می شود و بخشی دیگر نیز با لجن تولید شده در فرایند اول مخلوط خواهد شد و به محل هضم لجن فرستاده می شوند. در این مرحله حدود نود درصد از موادی که معدنی و محلول بودند حذف می شود و فاضلاب تصفیه شده تا این مرحله و دارای مواد آلی به مرحله بعد فرستاده می شود.
مرحله سوم:
در مراحل قبلی از تصفیه فاضلاب بیمارستانی، شاهد از بین رفتن ذرات کلوئیدی، ذرات چربی و روغنی، ذرات محلول معدنی موجود در فاضلاب و همینطور حذف زباله ها بودیم. در این مرحله نیز باید به تصفیه کردن مواد آلی موجود در فاضلاب بیمارستان پرداخته شود. در این مرحله برای می توان استفاده از پکینگ مدیا ثابت و پکینگ مدیا معلق را مشاهده نمود. همچنین علاوه بر مواد آلی موجود، میکروارگانیسم ها نیز در آن قرار دارند که از نظر بیماری زایی بسیار پر خطر می باشند. این ذرات توسط فرایند ضد عفونی کردن در این مرحله حذف می شود. می توان مواد مورد استفاده در این فرایند را مواد شیمیایی و اشعه های مختلف عنوان کرد که شرایط این میکروارگانیسم ها را مخاطره نموده و در نتیجه آن ها نیز از بین می روند. از این مواد می توان به اشعه های uv، موادی مانند کلر و مواد شیمیایی دیگری که در تغییر pH دخالت دارند اشاره نمود. بعد از اضافه کردن این مواد و مطمئن شدن از اینکه فاضلاب تصفیه شده و فاقد مواد سمی است، آن را به چرخه ی استفاده ی مجدد خواهند فرستاد.
علت فرایند تصفیه فاضلاب بیمارستانی:
اگر تصفیه فاضلاب بیمارستانی طی این فرایند های گفته شده به درستی انجام نگیرد و فاضلاب دارای مواد مضر شیمیایی و سمی و میکروب های بیماری زا باشد، جامعه و محیط زیست به خطر می افتد. پس باید افزود تصفیه فاضلاب بیمارستانی فرایند بسیار مهمی در جامعه و محیط زیست می باشد.
دلیل تصفیه فاضلاب بیمارستانی علاوه بر وجود زباله، لجن و وجود مواد سمی و میکروارگانیسم ها، وجود مواد دارویی است که طبق تحقیقات محققان این مواد در سال های اخیر تاثیرات مخرب بسیار زیادی بر محیط زیست گذاشته اند که به علت تاثیرات مواد دارویی و ترکیبات دارویی موجود در فاضلاب های بیمارستانی می باشند. در ادامه به بررسی چندین مورد از ترکیبات دارویی موثر بر محیط زیست می پردازیم.
ترکیبات موجود در فاضلاب های بیمارستانی و فاضلاب های خانگی:
وجود داروهای مربوط به هورمون های جنسی:
امروزه در آب های طبیعی مقداری ترکیبات استروژنی یافته اند که آن را ناشی از رها کردن فاضلاب های بیمارستانی و عدم تصفیه فاضلاب بیمارستانی برآورد کرده اند. محققان ثابت کرده اند که وجود مقدار بسیار ناچیز این هورمون ها می تواند آثار بسیار مخربی را بر محیط زیست بگذارد و خصوصیات جنسی یک سری از حیوانات را نیز ممکن است تغییر دهد.
وجود مواد موثر رادیواکتیویته در آب های طبیعی:
امروزه بسیاری از موادی که انسان ها به عنوان خوراکی و مواد دارویی از آن استفاده می کنند دارای موادی است که رادیو اکتیو می باشند. این مواد علاوه بر تاثیر فوق العاده مضر و خطرناکی که بر بدن انسان می گذارند، می توانند با دفع شدن مقداری از رادیواکتیو ها توسط ادرار انسان، در نهایت به چرخه ی محیط زیستی وارد شوند که بسیار آثار ناخوشایندی خواهد داشت و این مواد از علت های تصفیه فاضلاب بیمارستانی می باشد.
وجود آنتی بیوتیک ها:
امروزه با پیشرفتی که شاهد آن می باشیم بیماری هایی بروز می کند که هر چند خود بیماری یا عامل بیماری جدید نباشد، ولی مقاومتی بیشتر از مورد های بیماری قلبی از خود بروز می دهد. هنوز مطلبی که در ادامه خواهم گفت ثابت نشده است ولی محققان فرضیه ای مبنی بر وجود آنتی بیوتیک های بیمارستانی را در فاضلاب ها عنوان کرده اند که آنتی بیوتیک ها با تصفیه فاضلاب بیمارستانی نادرست، وارد چرخه ی طبیعت شده و به اصطلاح باعث مقاومت چند برابری باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها می شوند. با ورود آنتی بیوتیک به فاضلاب و ترکیب آن با کلسیم های موجود در فاضلاب های بیمارستانی، باعث قوی شدن این آنتی بیوتیک ها می شود و در نتیجه با افزایش مقدار آنتی بیوتیک ها، باکتری ها به این شرایط عادت کرده و به نوعی مقاومت آن ها در برابر آنتی بیوتیک بیشتر خواهد شد. با استفاده از دستگاه های تصفیه فاضلاب بیمارستانی مناسب می توان جلوی این معضل را گرفت.
مواد موجود در فاضلاب ها که باعث توقف رشد سلول ها خواهند شد:
برای بیماری های مختلفی داروهایی را تجویز می کنند که تا حدودی جلوی رشد بیماری از طریق توقف رشد سلولی گرفته شود. از این بیماری ها نیز می توان انواع تومور و سرطان ها را مثال زد. با گسترش این بیماری ها، میزان مصرف اینگونه دارو ها نیز به مقدار بسیار زیادی افزایش خواهد یافت. بیماران مبتلا، در بیمارستان یا منازل خود مقداری از ترکیبات شیمیایی مربوط به دارو را دفع می کنند که می توان گفت این مقدار با وجود کم بودن آثار بسیار زیادی را بر جوامع و محیط زیست خواهد گذاشت که می تواند برای نسل های بعدی نیز خطر آفرین باشد. تاثیر این دارو در آب های طبیعی برای انسان و جانوران می تواند باعث جهش های ژنتیکی، عقب ماندگی های جنین و ایجاد سرطان های مختلفی شود.
همان گونه که در متن های بالا خواندید، لزوم تصفیه فاضلاب بیمارستانی بر ما ثابت شد. با درست تصفیه نشدن این فاضلاب ها، آثار بسیار مخربی را می توان بر سلامت جامعه و همچنین محیط زیست وارد نمود. هر چه در تصفیه فاضلاب بیمارستانی از پکیج ها و سیستم های تصفیه ی مناسب تری استفاده شود، فرایند تصفیه کارامد تر خواهد بود. استفاده از پکیج های مختلف و همچنین سیستم های مختلف تصفیه مانند زلال ساز های لاملا و زلال ساز سوپر لاملا و همچنین پکینگ مدیا و پکیج تصفیه فاضلاب مطمئنا می تواند در این امر سودمند باشد و به تصفیه فاضلاب بیمارستانی بسیار کارامد تر منجر شود.
پروژه های تصفیه فاضلاب بیمارستانی انجام شده:
1-تصفیه فاضلاب بیمارستان رسول اکرم تهران:
2-تصفیه فاضلاب بیمارستان میلاد تهران:
3-تصفیه فاضلاب بیمارستان فرمانیه تهران:
